افکار معارف‌پروری در اشعار عجزی

جنبش معارف‌پروری تاجیک، پیش از همه و بیش از همه، در ادبیات بدیعی آن نقش و نفوذ داشته است. جایگاه و مقام نظم کلاسیک را نیز در ادبیات معارف‌پروری تاجیک نمی‌توان نادیده گرفت. این مقاله با هدف بررسی افکار معارف‌پروری در اشعار عجزی به‌‌نگارش درآمده است. صدیق‌خواجه عجزی از مردان برگزیدۀ مکتب و معارف نوی تاجیک در ابتدای عصر بیستم است. او که از جوانی به شعر و ادب علاقه داشت، با تأسیس مکتب اصول نو در روستای خود قدم در عرصۀ معارف‌پروری نهاد. او که در غزل پیرو نظم بیدل بود، از نخستین شاعرانی است که مفاهیم و موضوعات جدید را در چارچوب و شکل غزل‌های قدیم وارد کرد. وی با عقیده و آهنگ‌های معارف‌پروری به نظم کلاسیک تاجیک نفس تازه آورد، موضوع شعر را با طلبات زمان خود موافق ساخت و در شکل بدیعی و مضامین نظم تازگی‌های مخصوص داخل کرد. نظم نویی که در ادبیات معارف‌پروری تاجیک مقام نمایان اشغال کرده، پیش از همه با نام عجزی عجین است.